Fıtık, karındaki zayıf bir bölgeden iç organların dışarı itilmesidir. Bir organın, genellikle peritonun (karın zarı) oluşturduğu bir kese içerisinde,karın duvarındaki zayıf bir bölgeden dışarıya doğru çıkmasına fıtık, tıp dilinde herni (hernia) denir.
Fıtık çoğu kez doğuştan var olan bir ortamda gelişir.Karın içi basıncını arttıran bütün hastalıklarda (boğmaca, kronik öksürük; sigara içenlerde:-( , gebelik vb.), kabızlık esnasında fazla ıkınma veya ağır bir yükün kaldırılması gibi nedenlerle fıtığın meydana gelmesi olasıdır. En sık görülen fıtıklar ,%73 oranında kasık fıtığı (inguinal herni), %17 oranında uyluk fıtığı (femoral herni), %8.5 göbek fıtığı (umblikal herni) ve diğer fıtıklardır.
Fıtık tanısı nasıl koyulur?
Fıtık muayenesi ayakta yapılır ve hasta öksürtülür. Böylece fıtığın dışarı çıkıp çıkmadığı anlaşılır. Çocuklarda şişlik, ağlaması sırasında ortaya çıkar ve annenin dikkatini çeker. Erkek çocuklarının torbalarının şişmesi, fıtık olasılığını ya da hidrosel, orşit gibi hastalıkları düşündürür.
Fıtığın belirtileri nelerdir?
Bazı fıtıklar, hasta yattığı zaman kendi kendine içeri girebileceği gibi hasta veya doktoru tarafından da içeriye itilebilir. Bu esnada eğer kese içindeki organ bağırsak ise gürültülü bir ses duyulur ve bağırsağın başlangıç kısmı son bölümüne göre daha zor içeriye girer. Yaşlı kimselerde, operasyon yapılamayan durumlarda fıtığı içerde tutmak üzere kasık bağları veya korseler kullanmak faydalıdır. Karın içerisine itilmiş ve önemli bir şikayete neden olmayan fıtıklar günün birinde sıkışıp boğulabilir ve kan dolaşımı bozulması nedeniyle bağırsakta kangren başlayabilir. Bu gibi fıtık boğulmalarında o bölgede birden başlayan ağrı, daha sonra bütün karına yayılır. Bağırsağın tıkanması nedeniyle fışkırır tarzda kusma görülür. Fıtık gergin ve çok ağrılıdır. Bağırsağın beslenmesi boğulup da yara ve kangren olmaya başlayınca da ağrı azalır. Bağırsak felç olduğundan bağırsak hareketleri de durur. Bu yüzden fıtığı olan kimselerde karında başlayan ağrının kendiliğinden geçmesini kötü bir belirti saymalı ve Genel Cerrahi uzmanına başvurarak gerektiğinde derhal ameliyat olmalıdır.
Fıtık Ameliyatı
Fıtığı bulunan kişiler gerekli tahlilleri yapılarak en erken dönemde ameliyat edilmelidirler. Günümüzde nüksün en düşük olduğu, mesh (sentetik plak) denilen yamalarla yapılan onarımlar en sık tercih edilen ameliyat yöntemleridir.
ÖZETİN ÖZETİ:
Çocuklarda saptanan göbek fıtıkları ve hidrosel (torbalarda su birikmesi) 2 yaşına kadar kendiliğinden düzelebileceği için beklenilmelidir. Fakat çocuklardaki kasık fıtıkları uygun zamanda erkenden cerrahi olarak onarılmalıdır.
Erişkinlerdeki özellikle küçük fıtıklar sıkışma ihtimalinin yüksek olması nedeniyle geciktirilmeden cerrahi olarak düzeltilmelidir. Büyük fıtıklar küçük fıtıklara oranla daha az sıkışmaya neden olmalarından ötürü acil olarak onarılması gerekmemekle birlikte uygun koşullar sağlandıktan sonra cerrahi olarak onarılmalıdırlar.
Dr.Mustafa YILDIZ – drmyildiz@yalihuyuk.com
