Sevgili anne ve babalar, bu yazımda sizlerle çocuklarımızın gelişimi için önemli bir konuya deyinmek istiyorum…
Masallar, Masal dinlemeyi ya da kendisine masal okunmasını hangi çocuk sevmez ki. Her çocuğun hayatında, hatta bizlerin bile çocukluğumuzdan unutamadığımız, çok sevdiği bir masalımız mutlaka vardır. Çocuklarımız defalarca bu masalları dinlemekten de bu masalların okunmasından hiç usanmazlar.
Masalların çocuklarımız için önemini kısaca şöyle anlatabilirim, çocuklarımızı eğlendirirken eğiten, onları hayata hazırlayan, doğruya ve güzele yönelten, onlara iyi bireyler olmalarını öğütleyen edebiyat ürünü deyince aklımıza ilk ne Masal gelir. Masallar, çocuklarımızı dış dünya konusunda bilgilendiriyor, onların hayal kurma yeteneğini geliştiriyor, iyilerin ödüllendirileceğini, kötülerin cezalandırılacağını gösteriyor. En önemlisi ana dilini düzgün kullanmayı öğretiyor ve konuşmayı hızlandırıyor. Bu sebepten dolayı çocuklarımızın eğitiminde masallardan mutlaka yararlanmamız gerekiyor.
Masalların çocuğumuzun gelişiminde birçok önemli ve değerli katkıları vardır. Masal anlattığımız esnasında bir yandan bizler ile çocuk arasında iletişim kurulurken diğer yandan da çocuğumuzun bütün zihinsel faaliyetleri harekete geçirmiş oluyoruz. Okuduğu veya dinlediği masallardaki karakterler hakkında hayaller kuran çocuk, olayların gelişimine göre iyiyi ve kötüyü, doğruyu ve yanlışı ayırt etmeyi öğrenir.
Masallarda çocuklarımıza her zaman iyi olanların galip geldiğini, sabırlı davrananların mutlaka amacına ulaştıklarını, yapılan iyiliklerin karşılıksız kalmayacağını, zekanın çoğu zaman beden gücünden üstün olduğunu, sevginin birçok şeyden daha değerli olduğunu, arkadaşlığın çok önemli olduğunu, el ele vermenin ve birlik içinde olmanın her zaman daha çok başarılar getirdiğini, hiçbir zaman ümitsizliğe kapılmamamız gerektiğini ve elimizden geleni yaptığımız taktirde başarının bizi zaten bulacağını mesajlarını verirler.
Örneğin Keloğlan masalını okuyan veya dinleyen bir çocuk çoğu zaman çok güçlü olmamıza gerek olmadığı, eğer aklını kullanırsa birçok şeyi başarabileceğini düşünür. Veya ‘külkedisi’, ‘pamuk prenses ve yedi cüceler’, ‘çirkin ördek yavrusu’ gibi masallar insanların başlangıçta zorluklar yaşasalar da sonunda mutlaka iyilerin galip geleceğini sabretmenin önemini vurgularlar.
Çocuğumuza okuyacağınız masalları seçerken bilişsel ve duygusal gelişim basamaklarını göz önünde bulundurmayı unutmamamız gerekiyor. Mesela küçük yaştaki çocuklarda karanlık, canavar, hayalet gibi soyut kavram ve kahramanlardan olumsuz etkilenebileceğini unutmayıp daha dikkatli olmalıyız. Masal okuyacağımızda mesela nelere dikkat etmeliyiz:
• Masalı gün içinde kendimizinde keyif alacağımız zamanda ya da çocuğumuzu yatırmadan önce okuyabiliriz.
• Masal okurken kullanacağımız ses tonuna, ifade, mimik, jest ve tavırlarımıza dikkat etmeliyiz.
• Kitaptaki resimler üzerine çocuğumuzla konuşalım; ama ilk önce çocuğumuzun fikrini almaya dikkat edelim.
• Kitabı okuyacak kişinin sabırla okuması gerekiyor. Çocuğumuz 10 kere bile aynı kitabı okumamızı isterse, üşenmeden okumaya devam etmeliyiz.
• Çocuğumuzla her gün masal okumayı alışkanlık haline getirmeliyiz.
• Bütün enerjimizleö düşüncelerimizle orada olmamız gerekir. Çocuğumuz masalı sıkılarak anlattığımızı anında fark eder. Çocuğumuz uyumak üzereyse yumuşak, hareketliyse canlı bir ses tonu kullanıp ortama uygun davranmakö çocuğun sıkılmamasını sağlamalıyız. Kelimeleri ne çok yayın ne de çok hızlı okumalız. Çocuğumuzun algılama düzeyini kontrol etmeliyiz.
• Masal anlatırken "Sence bir sonraki sayfada ne olacak?", "Bu masalın sonu nasıl olabilirdi?" gibi sorularla çocuğumuzun bilişsel becerilerinin ve problem çözme yetisinin gelişmesine katkıda bulunmaya ve masalı daha iyi anlamasına yardım etmeliyiz.
• Bazen sadece resimleri olan masal kitaplarını tercih edip, kitabın resimlerine bakarak masalı onun anlatmasını istemek de gelişimini destekleyecek bir etkinlik olabilir.
• Masalı çocuğunuz oyun oynamaktan yorulduğu zamanlarda okumak daha iyi netice verir .
Günümüzde televizyon ve bilgisayar gibi cihazların çocuklarımızın kitaplardan uzaklaşmalarına sebep olmasına izin vermeyelim. Çocuklarımızı bizler gibi masallarla büyümesini sağlayalım.
Sevgi ve Saygılarımla
Nurcan YILDIZ
