Merhaba Sevgili okurlarım, bu hafta sizlerle 0-6 yaş arası çocuklarımızın gelişimlerindeki 6 temel alanı paylaşacağım. Öncelikle bu temel alanları, sırasıyla adlarını anarak konuma başlamak istiyorum…
Bedensel gelişim: Büyüme konusundaki araştırmalar, çocuklarda iki yavaş, iki hızlı olmak üzere dört belirgin büyüme dönemi olduğunu göstermiştir. Doğum öncesi ve doğum sonrasının ilk 6 ayı büyüme hızı yüksektir.
Yaşamın birinci yılının sonunda büyüme yavaşlar bu bunu ergenliğe ya da cinsel olgunluğa kadar süregelen düzenli, fakat yavaş bir gelişim izler. Bu büyüme evresi 8-12 yaşları arasında görülür. Bu evrede 15-16 yaşlarına kadar olan dönemdeki hızlı gelişim "ergenlik fışkırması” olarak nitelenebilir. Bu dönemi olgunlaşma zirvesine kadar dikleşerek süregelen büyüme evresi izler. Bu dördüncü büyüme evresindeki boy uzunluğunun ileri yaşlarda da aynı kalmasına karşılık ağırlık artabilir.
Bilişsel gelişim: Biliş sözcüğü, dünyamızı öğrenmeyi ve anlamayı içeren zihinsel faaliyetler anlamına gelir. Zihinsel gelişme, uyum ile özümleme arasındaki gerilimin giderilmesini, yeni durumlarda eski tepkilerin kullanılmasından kaynaklanan çatışmayı, yeni problemlere uyabilmek için yeni tepkiler kazanabilmeyi içerir.
Biliş sözcüğü, ayrıca algılama, bellek, yargılama, düşünme, kavrama süreçlerini kapsar:
Motor gelişim (Hareketle İlgili Gelişim): Hareket anlamına gelen motor gelişimde belirgin aşamalar vardır. Örneğin, bebek tek başına oturmadan önce başını kaldırmayı, emeklemeden ve yürümeden önce de oturmayı öğrenir. Bu gelişim biçimi her çocuk için geçerlidir.
Hemen her çocuk normal koşullarda bu gelişim aşamalarından aynı yaşlarda geçer.
Bebeğin özel tepkide bulunabilme yeteneğinin zamanla başladığı görülür. Parmakların, özellikle başparmağın faaliyeti bir yaşından önce görülmez. Burada sinir sisteminin, özellikle beynin gelişip olgunlaşmasının rolü büyüktür.
Dil gelişimi: Dil, çocuğu egosundan uzaklaştırıp, onun sosyal bir kişi olmasını sağlayan, kendisini kontrol ve takip ettirebilen, düşüncelerini, duygularını ve davranışlarını yavaş yavaş öğretebilen ve kendini güvenli hissetmesine yardım eden bir davranıştır. Tüm kültürlerdeki çocukların hemen hepsi ilk sözcüklerini 12-18 ay dolaylarında söylerler. Dört yaşına geldiklerinde çoğunluğu iyi düzenlenmiş cümleler kurarlar. Hatta zaman zaman düşüncelerini sürpriz sayılacak kadar karmaşık cümlelerle ifade edebilirler. 1 yaşından 6 yaşına kadar çocuğunuz her gün 5-8 yeni sözcük öğrenebilir.
Dil yeteneğinin gelişimi de, diğer gelişim yüzlerinde olduğu gibi, düzenli bir sıra izler. Çocuklar üzerinde yapılan bazı dil gelişimi araştırmaları, çocuklar konuşmayı ilk öğrendikleri dönemde hemen tüm dünya çocuklarının aynı gramer kurallarını kullandıklarını ortaya koymuştur.
Duygusal gelişim: Bebek bazı duygusal davranış biçimleriyle birlikte dünyaya gelmez. Tutumlar ve duygular zamanla oluşur, kazanılır. Çocukların heyecanları konusunda yapılan çalışmalar, onlardaki duygusal gelişimin hem olgunlaşma, hem de öğrenme sonucu oluştuğunu, bunlardan hiç birinin tek başına etkili olmadığını ortaya koymaktadır.
Sosyal gelişim: Toplumsal beklentilere uygunluk gösteren, kazanılmış davranış yeteneği olarak tanımlanabilen sosyal gelişme, geniş anlamda bireyin doğumuyla başlayan bir evreyi, dar anlamda ise günlük davranış gelişimini kapsar.
Daha yaygın bir tanımla, sosyal gelişme (toplumsal gelişim), kişinin sosyal uyarıcıya, özellikle grup yaşamının baskı ve zorunluklarına karşı duyarlık geliştirmesi, grubun ya da kültüründe başkalarıyla geçinebilmesi, onlar gibi davranabilmesidir.
Çocuklarımızda doğduklarından itibaren karşılaştığımız değişimler, çocuklarımızın nasıl geliştiği hakkında bize bilgiler vermektedir. Çocuk gelişimi çok önemli olmakla birlikte, ilerideki yaşam çizelgelerininde bir başlangıcıdır ve çocuklukta yaşadıkları herşey onları ileriki yaşamlarında olumlu veya olumsuz etkileyecektir.
Herhangi bir çocuğun psikolojisini ve gelişimini anlayabilmek için o kişiyi birçok bölümde incelemek gerekir. Bu sebepten dolayı her hafta çocuk gelişiminden değişik bir bölüm ile sizlerle beraber olacağım. İstek ve önerileriniz için bana nurcan@yalihuyuk.com adresinden ulaşabilirsiniz.
Sevgi ve Saygılarımla
Nurcan YILDIZ
E-Mail: nurcan@yalihuyuk.com
