Sevgili anne ve babalar, hepimizin bildiği gibi insanlar arasında iletişimin en etkili yolu konuşmadır…
Bizlere çocuğumuzun konuşması aslında doğal bir süreç gibi görünse de son derece karmaşıktır ve bu süreçten zamanında bizlerde geçtik. İlk seslerden ilk cümlelere giden yol hem çocuğumuz için hem de biz aileler için oldukça heyecan verici ve sevindiricidir. Bu yazımda sizlerle okul öncesi dönemde çocuklarımızın konuşma becerisi nasıl şekillendiğini paylaşmak istiyorum. Kısaca çocuğumuzun iki yaşından itibaren olan gelişmelerine bir göz atalım:
Çocuğumuzun 2 – 3 yaşları arasında konuşma becerisi:
Bu dönemde çocuğumuzun dili çok hızlı gelişir. Kelimelerin sıralanışı yanlış ya da söylemek istediğinden çok farklı olsa da çocuklarımız artık kolayca basit cümleler kurabilirler. Mesela, dışarıda bir gördüğü kuşu işaret eden bir çocuk “kuş bak” diyebilir. Zamanla bu kelimelere tıpkı bir bilmece gibi oynama yetisini kazanan çocuklar kendi özgüvenlerini yaratmaya başlarlar. Bunu yaparken de bazı dilbilgisi kurallarını kullanmaya başlarlar. Çocuklarımiız Üüç yaşına geldikleri zaman biraz karışıklık yaşasalar da zaman kavramını ayırt edebilirler ve zamirleri anlamaya başlarlar. Bu dönemde “ne, neden, niçin, niye” soruları artar. Herşeyi merak ederler ve her öğrendikleri yeni kelimeleri ile kelime hazinelerini genişletirler. Ayrıca bu soruları sayesinde kendisiyle ilgilenilme arttığı içinde mutluluk duyarlar.
Çocuğumuzun 4 yaşında konuşma becerisi:
Bu yaşta çocuklarımızı gözlemlersek arkadaşlarına nasıl emirler vermeye başladıklarını görürüz. “Buraya gel”, “onu bırak” gibi cümleler kurarlar. Her çocuk oyunu kendisinin yönetmesini ister. Çocuğumuz bunu yaparken de bir yandan anne ve babasını taklit ederler ve bir yandan da kendi konumlarını denemiş olur ve hakimiyet kazanmaya çalışırlar.
Çocuğumuzun 5 yaşında konuşma becerisi:
Çocuğumuzun bu dönemde kelime dağarcığı iyice genişler ve daha anlamlı cümleler kurmaya başlarlar.
Nasıl yardımcı olabilirsiniz?
– sesleri tekrar etmeliyiz
– yüzyüze konuşmalıyız
– soru sormalıyız
– kitap okumalıyız
– söylediklerini dinlemeliyiz
– düzgün konuşmaya çalışmalıyız
– konuşma hatalarını sık sık düzeltmemeliyiz
Çocuğumuzun konuşma sürecinde yaşayabileceği sorunlar:
Geç konuşma:
Her çocuğun konuşma becerisi farklı hızda gelişebileceğinden, çocuğumuz geç konuşuyor diye hemen tedirgin olmamalıyız.
Çocuğumuzun geç konuşması pek çok nedene bağlı olabilir.
1. kardeşi olan çocuklar kendilerine ilgi gösterilmediğini düşünerek tepki verebilirler
2. erkek çocuklar kızlara göre daha yavaş konuşurlar
3. ailede iki dil kullanılıyorsa
Akıcı olma:
Ç ocuklarımız bazı sözcükleri akıcı söylenemeyebilir, bu dönemde bize düşen görev sabırsız olmamak ve çocuğumuza baskı uygulanmamaktır.
Argo sözcükler:
Çocuklarımız duymadan argo sözcükler kullanabilirler ama bu tür kelimelerin kullanılmaması gerektiğini kısa bir sürede öğrenirler, ancak yasak olan şeyler onların ilgisini çeker ve bunları kullanırlar. Evde ebeveyn olarak kendimizinde argo kelimeleri kullanmamaya özen göstermeliyiz ve çocuğumuz bu tür kelimeleri her kullandığında ona aynı tepkiyi göstermeliyiz.
Kekelemek:
Bu yaş çocuklarda kekemelik sıklıkla görülebilir, çünkü çocuğumuz kendini iyi biçimde ifade edemeyebilir ve aynı kelimeleri tekrarlayabilir. Sabırlı olmalıyız ve endişemizi çocuğumuza belli etmemeliyiz. Kekeleme durumu çocuğumuzda uzun süre devam ederse bir uzmandan yardım alabilirsiniz.
Duyma sorunu:
Çocuğumuzun konuşma problemi duyma sorunundan da kaynaklanıyor olabilir, farkedildiği anda derhal önlemini almalıyız ve bir uzmanla çalışmaya başlamalıyız.
Anne ve Baba olarak unutmayalım ki, bizler nasıl konuşur ve davranırsak çocuklarımız tarafından taklit edilmekteyiz. Bunun için çok dikkatli hareket etmeliyiz.
Sevgi ve Saygılarımla
Nurcan YILDIZ
